فروشگاه مجاز قطعات یدکی مدیران خودرو

قبل از پرداختن به عوامل مهم در انتخاب تایر نیاز است تا با انواع تایرها، روش‌های ساخت، فاکتورهای مهم در آن‌ها و مفهوم اعداد حک شده روی آن‌ها آشنا شویم. تایرها چگونه ساخته می‌شوند؟

برای شرح چگونگی تولید تایر ابتدا نیاز است با اجزای تشکیل‌دهنده‌ی آن آشنا شویم.

ساختار تایر خودرو

تایر خودرو از اجزای مختلفی تشکیل شده است که وجود هر یک برای عملکرد صحیح و ایمن آن حیاتی است. تایرها ساختاری لایه‌ای دارند که در تصویر زیر به‌خوبی به نمایش درآمده‌اند.

طوقه

طوقه حلقه‌ای از چند رشته فولاد با استحکام بالا است که روی آن پوششی از لاستیک قرار دارد. وظیفه‌ی اصلی طوقه موقعیت‌دهی و هم‌مرکز کردن تایر و رینگ و همین‌طور جذب نیروهای واردشده از رینگ به لاستیک است.

بدنه

بدنه‌ی تایر از چندین لایه‌ی تنیده‌شده تشکیل شده است. معمول‌ترین لایه‌ی مورد استفاده نخ‌های پلی‌استر است. در لاستیک‌های رادیال این نخ‌ها به‌صورت عمود بر آج تایر قرار گرفته‌اند. در تایرهای قدیمی‌تر، نخ‌ها با زاویه‌ای خاص نسبت به آج قرار می‌گرفتند. در نهایت لایه‌های تنیده شده با لاستیک پوشانده می‌شوند تا علاوه‌بر پیوند با سایر لایه‌ها، بتوانند هوا را درون تایر محبوس کنند. گاهی استحکام تایرها با تعداد لایه‌های بدنه‌ی آن‌ها سنجیده می‌شود. در بیشتر خودروها از تایرهای دو لایه استفاده می‌شود، اما در تایر هواپیماهای تجاری بزرگ تعداد لایه‌ها به ۳۰ و بیشتر نیز می‌رسد.

تسمه

تسمه‌ها لایه‌ای از رشته‌های فولادی هستند که درست زیر آج تایر قرار گرفته‌اند. وظیفه‌ی تسمه‌ها تقویت استحکام تایر مقابل پنچری و همین‌طور حفظ سطح صاف و مناسب هنگام تماس لاستیک با سطح جاده است.

لایه‌های اضافی پلی‌استر

بعضی تایرها دارای یک یا دو لایه‌ی اضافی از پلی‌استر هستند که سبب می‌شود سایر لایه‌ها با استحکام بیشتری درکنار یکدیگر قرار گیرند. این لایه‌های اضافی بیشتر در تایرهای مخصوص سرعت‌های بالا دیده می‌شود.

دیواره جانبی

دیواره‌ی جانبی در تایر نقش حفظ استحکام جانبی را برعهده دارد. این بخش برای مراقبت از سایر لایه‌ها و همین‌طور محافظت جانبی تایرها و حفظ هوای درون تایر حیاتی است.

آج

آج تایر ترکیبی از چند لاستیک طبیعی و مصنوعی است. آج و دیواره‌ی جانبی به روش اکستروژن تولید می‌شوند و در این مرحله سطح لاستیک تولیدی بدون الگوهای معمول روی آج، جهت ایجاد اصطکاک است.

تمام این اجزا درون دستگاه تولید تایر روی یکدیگر مونتاژ می‌شوند. در این دستگاه لایه‌های مختلف با دقت مناسبی روی یکدیگر قرار می‌گیرند و در نهایت شکل و اندازه‌ی تایر تاحدودی به محصول نهایی نزدیک می‌شود. در این مرحله هنوز خبری از الگوهای آج لاستیک نیست و خروجی دستگاه تولید لاستیک را «تایر سبز» می‌نامند. در مرحله‌ی بعد تایر را به دستگاه پرداخت می‌فرستند تا در آنجا طی عملیات حرارتی الگوهای آج ایجاد و نوشته‌ها و اعداد روی تایر حک شود. طی عملیات حرارتی تمامی لایه‌ها با استحکام بالا به هم می‌چسبند و در اصطلاح لاستیک پخته می‌شود تا استحکام نهایی ایجاد شود. در آخرین مرحله پرداخت نهایی و بازرسی صورت می‌گیرد تا محصول نهایی حاصل شود.

انواع تایرها

تایرها را می‌توان به روش‌های مختلف و متنوعی دسته‌بندی کرد، اما مهم‌ترین دسته‌بندی‌ها برای انتخاب تایر مناسب خودروی سواری نوع ساخت و شرایط کاربرد است. در ادامه به توضیح هر یک از این دسته‌بندی‌ها می‌پردازیم.

نوع ساخت

مدت زیادی از زمانی‌که تایرهای تیوب‌دار در ایران رواج داشتند نمی‌گذرد، اما به مرور و با ورود خودروها و تکنولوژی‌های جدید به کشور تایرهای بدون تیوب یا به اصطلاح «تیوب‌لس» جای نمونه‌های گذشته را گرفتند. در تایرهای بدون تیوب برخلاف گذشته، هوا میان تایر و رینگ محبوس می‌شود و این امر موجب می‌شود که درصد پنچری‌های ساده تاحد زیادی کاهش یابد. به‌طور کلی تایرهای بدون تیوب ازلحاظ نوع ساخت به سه دسته‌ی رادیال، بایاس مورب و بایاس کمربندی تقسیم می‌شوند.

تایر رادیال

درحال‌حاضر بیشترین سهم تولید در بازار تایر به تولید نمونه‌های رادیال اختصاص دارد. در این تایرها تسمه‌های فولادی به‌کار رفته در لایه‌های زیرین پوشش لاستیک به‌صورت عمود بر جهت حرکت یا آج قرار گرفته‌اند. تایرهای رادیال در مقایسه با سایر نمونه‌ها طول عمر بالاتر و مقاومت غلتشی کمتری دارند که این امر سبب بهبود مصرف سوخت و افزایش بازده خودرو می‌شود، به‌علاوه تایرهای رادیال فرمان‌پذیری خودرو را افزایش می‌دهند. از معایب این نوع تایرها می‌توان به عملکرد نامناسب در مسیرهای ناهموار و چسبندگی کمتر با سطح جاده در سرعت‌های پایین اشاره کرد.

تایر بایاس مورب

در تایرهای بایاس تسمه‌های فولادی به‌کار رفته در ساختار تایر با زاویه‌ی ۳۰ تا ۴۰ درجه از یک طوقه به سمت طوقه‌ی دیگر تنیده شده‌اند. این ساختار سبب می‌شود که تایرهای بایاس در جاده‌های ناهموار با انعطاف‌پذیری قابل قبولی داشته باشند.

تایر بایاس کمربندی

تایر بایاس کمربندی از چند لایه‌ی تنیده شده‌ی تسمه‌های فولادی با زوایای مختلف ساخته می‌شود و همین امر سبب برتری آن‌ها نسبت به تایرهای بایاس مورب می‌شود. به‌طور کلی تایرهای بایاس نسبت به نمونه‌های رادیال صدای بیشتری تولید می‌کنند و اغلب برای رانندگی در شرایط آفرود مناسبند.

تایر ران‌فلت

تایرهای ران‌فلت در دو نوع خود حمایتگر و دارای حلقه‌ی حمایتگر تولید می‌شوند. اگرچه این تایرها در اواسط دهه‌ی ۸۰ میلادی معرفی شدند، اما در سال‌های اخیر استفاده‌ی گسترده از آن‌ها معمول شده است. مهم‌ترین مزیت این تایرها توانایی حرکت در حالت پنچر با حداکثر سرعت ۸۰ کیلومتر بر ساعت برای مسافتی حدود ۸۰ کیلومتر است که این امر سبب می‌شود راننده بتواند خود را به نزدیک‌ترین تعمیرگاه برساند.

در نمونه‌های خود حمایتگر به‌واسطه‌ی تقویت دیواره‌های جانبی تایر در هنگام بروز پنچری یا کاهش محسوس فشار هوای تایر، خودرو می‌تواند به مسیر خود ادامه دهد. در نمونه‌های مجهز به حلقه‌ی حمایت‌گر، یک حلقه از جنس لاستیک سفت دور رینگ و در فاصله‌ی تایر و رینگ قرار می‌گیرد تا هنگام پنچری خودرو بتواند به مسیر خود ادامه دهد.

از این نوع تایر ران‌فلت بیشتر در خودروهای مجهز به حسگر میزان باد تایر استفاده می‌شود. از ایرادات تایر ران‌فلت می‌توان به خشک بودن و عدم تعمیرپذیری و قیمت بالا اشاره کرد. در ایران اغلب خودروهای بی‌ام‌و به تایرهای ران‌فلت مجهزند.

شرایط کاربرد

تایرهای مختلف برای شرایط جاده‌ای و آب‌وهوایی و عملکردی متفاوتی ساخته می‌شوند و استفاده از آن‌ها در شرایط غیر از طراحی سبب کاهش چشمگیر در عملکرد آن‌ها می‌شود. به‌طور کلی شرایط جاده‌ای به سه دسته‌ی آفرود و همه‌جارو و معمولی، شرایط آب‌وهوایی به سه دسته‌ی تابستانه و زمستانه و چهارفصل و شرایط عملکردی به دو دسته‌ی معمولی و مسابقه‌ای تقسیم‌بندی می‌شوند. هر یک از دسته‌ها امکان ادغام در سایر دسته‌ها را دارد به این معنی که برای مثال یک لاستیک آفرود می‌تواند تابستانه، زمستانه یا چهار فصل باشد.

تایر آفرود

تایر آفرود برای خودروهای شاسی‌بلند با قابلیت حرکت در مسیرهای ناهموار طراحی شده است. اگر اهل ماجراجویی در مسیرهای ناهموار هستید، حتما به این تایرها نیاز دارید. تایرهای آفرود طوری طراحی شده‌اند که بتوانند انعطاف لازم برای عبور از مسیرهای ناهموار را داشته باشند و باتوجه‌به شرایط سخت این مسیرها طول عمر مناسبی داشته باشند. تایر آفرود دارای شیار و آج عمیق‌تر و پهن‌تری نسبت به سایر تایرها است که به آن کمک می‌کند حداکثر چسبندگی را در مسیرهای گلی و نرم ایجاد کند.

تایر همه‌جارو

‌همان‌طور که از نام این تایرها پیدا است، قابلیت استفاده در شرایط آفرود و معمولی را دارند، اما به‌طور حتم این تایرها نمی‌توانند جایگزین مناسبی برای آفرودبازان حرفه‌ای باشند. اگر آفرود یک سرگرمی گاه‌گدار برای شما است می‌توانید از تایرهای همه‌جارو استفاده کنید. این تایرها در مقایسه به تایرهای آفرود شیارهای باریک‌تری دارند تا در جاده‌ّای معمولی چسبندگی مناسبی داشته باشند.

تایر معمولی

تایرهای معمولی بهترین انتخاب برای رانندگی در سطح جاده‌های استانداردند. آج و شیار این تایرها عمق کمتری دارد و برای رانندگی در جاده‌ها طراحی و بهینه شده‌اند. چسبندگی با سطح جاده در این تایرها اولویت طراحی بوده است.

تایر تابستانه

تایرهای تابستانه برخلاف نامشان تنها برای رانندگی در شرایط گرم و خشک و به‌دور از باران رطوبت ساخته نشده‌اند، بلکه این تایرها در شرایط بارش سنگین باران نیز عملکرد خارق‌العاده‌ای دارند. تایرهای تابستانه در شرایط دمایی فصل تابستان بهترین عملکرد را دارند. در این تایرها به سبب استفاده از مواد خاص، در دمای بالا تایرها چسبندگی فوق‌العاده‌ای با سطح جاده ایجاد می‌کنند که سبب کنترل‌پذیری بهتر در پیچ‌ها و بهبود بازده کلی خودرو می‌شود. تایرهای تابستانه در شرایط لغزندگی جاده نیز عملکرد بسیار مناسبی دارند به‌طوری‌که در زمان بارش شدید باران نیز از لغزیدن خودرو جلوگیری می‌کنند. شیارها و آج موجود روی این تایرها باریک و کم‌عمق است تا بیشترین سطح تماس لاستیک با جاده حفظ شود. آج این تایرها نامتقارن است به همین دلیل تعویض چرخ‌های عقب و جلو برای سایش متقارن تایرها پیشنهاد نمی‌شود و بهتر است چرخ‌های چپ و راست در هر محور با یکدیگر تعویض شوند.

این تایرها در شرایط دمای سرد انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهند و به همین دلیل فرمان‌پذیری خودرو کاهش یافته و حرکت بدون لغزش در این شرایط دشوار می‌شود. به دلیل عمق کم شیارها در تایر تابستانه این تایرها برای رانندگی در شرایط برفی ناایمن و خطرناکند.

تایر زمستانه

تایر زمستانه طوری طراحی شده است که برای رانندگی در جاده‌های پوشیده از برف و یخ ایمن باشد. آج این تایرها عمیق است و سطحشان با شیارهای متقاطع پوشیده شده است. عمق شیارها سبب می‌شود که آج‌ها به حد کافی در برف فرو رفته چسبندگی لازم با سطح جاده را ایجاد نمایند. بعضی از تایرهای زمستانه به میخ‌های فلزی یا سرامیکی مجهز شده‌اند که می‌تواند در شرایط یخبندان بسیار مفید باشد. استفاده از تایرهای زمستانه در فصول دیگر می‌تواند سبب کاهش فرمان‌پذیری و ایجاد سروصدا شود.

تایر چهار فصل

تایر چهار فصل ویژگی‌های تایرهای تابستانه و زمستانه را به‌طور هم‌زمان فراهم می‌کند. این تایرها ازلحاظ عملکرد و ویژگی میان دو تایر قبلی قرار می‌گیرند و در طیف وسیعی از شرایط دمایی و سطح جاده عملکرد قابل قبولی دارند. امروزه بخش وسیعی از سهم بازار به تایرهای چهار فصل اختصاص دارد چراکه ازلحاظ قیمتی ارزان‌تر از نمونه‌های تابستانه‌ی سطح بالا و ازلحاظ عملکردی مناسب رانندگی روزمره‌اند.

تایرهای چهار فصل با قابلیت حرکت در گل و برف

اگر تایری دارای علامت MS ،M+S یا M&S باشد، بدان معنا است که این تایر براساس راهنمای تولیدکنندگان لاستیک قابلیت حرکت در برف و گل را دارد. برای دریافت این نشان تایرها باید ویژگی‌های زیر را دارا باشند:

۱. حداقل یک طرف آج‌ها باید دارای شیارهای متعدد باشد که شرایط زیر را داشته باشند:

• شیارها باید حداقل به اندازه‌ی ۱/۲ اینچ امتداد داشته باشند
• عرض شیارها باید حداقل ۱/۱۶ اینچ باشد
• زاویه‌ی شیارها نسبت به مسیر حرکت بین ۳۵ تا ۹۰ درجه باشد

۲. حداقل ۲۵ درصد از سطح آج‌ها شیارهایی باشد که با سطح تماس پیدا نمی‌کند.

به‌طور خلاصه شرایط بالا بیان می‌کند که تایرهای چهار فصل و مناسب شرایط گل و برف باید دارای شیارهای به نسبت بزرگی باشند که از لبه‌ی آج‌ها آغاز شده و تا وسط تایر امتداد می‌یابند، به‌علاوه این شیارها باید حداقل ۲۵ درصد از سطح لاستیک را شامل شوند. وجود شیارها سبب می‌شود که برف درون این فضاها گیر افتاده و درنتیجه چسبندگی لازم برای حرکت در چنین شرایطی فراهم شود.

تایر معمولی

تایرهای معمولی برای استفاده‌های عادی و استاندارد و رفت‌وآمدهای روزمره طراحی شده‌اند. این تایرها طیف وسیعی از کیفیت و قیمت‌ها را شامل می‌شوند و تولیدکنندگان مختلف، اغلب تمرکز خود را برای رقابت در این بخش از تولیداتشان صرف می‌کنند.

تایر مسابقه‌ای

همان‌طور که از نام این تایرها مشخص است، برای شرایط پرفشار مسابقه و رانندگی در شرایط پرتنش طراحی شده‌اند. این تایرها چسبندگی فوق‌العاده‌ای با سطح جاده ایجاد می‌کنند و مقاومت غلتشی کمتری نسبت به نمونه‌های معمولی دارند. دیواره‌های جانبی در این تایرها محکم‌تر از نمونه‌های معمولی است چراکه باید نیروهای جانبی در پیچ‌ها را تاب بیاورند. قیمت تایرهای مسابقه‌ای نسبت به سایر انواع تایرها با فاصله‌ی معناداری بالاتر است.

معنای اعداد و حروف روی تایر

روی دیواره‌ی جانبی تایرها حروف و اعداد مختلفی حک می‌شود که هر یک معنا و مفهوم خاصی دارد. برای انتخاب تایر مناسب باید از معنای هر حرف و عدد آگاهی داشته باشید. در ادامه به بررسی هر یک از این موارد می‌پردازیم:

نوع تایر

کد P205/55 R16 91S یکی از چندین کد حک شده روی بخش جانبی تایرها است. همان‌طور که مشاهده می‌شود، در ابتدای این کد یک حرف وجود دارد. این حرف بیانگر نوع تایر است و به سه دسته‌ی کلی P، LT  و T تقسیم می‌شود. حرف P به‌معنای تایر مناسب جهت خودروهای سواری سدان، شاسی‌بلند، مینی‌ون و وانت است LT بیانگر خودروهای باری سبک و T نشان‌دهنده‌ی تایر یدکی است. البته حروف دیگری نیز می‌توان به این فهرست سه‌تایی اضافه کرد، اما استفاده از آن‌ها مرسوم نیست.

پهنای تایر

بعد از اولین حرف سه عدد قرار دارد، در مثال بالا 205، که بیانگر عرض تایر برحسب میلی‌متر است. برای مشخص کردن عرض تایر از دیواره‌ی جانبی راست تا دیواره‌ی جانبی چپ اندازه‌گیری می‌شود. این عدد در حقیقت اندازه‌ی عرض رینگ مناسب تایر هم نشان می‌دهد.

نسبت ابعاد

دو عدد بعدی نسبت ابعاد تایر را نشان می‌دهد. به‌طور کلی نسبت ابعاد برای بیان فاق یا ارتفاع تایر کاربرد دارد. ارتفاع تایر از طوقه تا بالای آج اندازه‌گیری می‌شود. نکته‌ی حائز اهمیت در مورد نسبت ابعاد این است که این عدد برحسب درصدی از پهنای تایر بیان می‌شود. برای نمونه در مثال بالا عدد ۵۵ بدین معنا است که فاق تایر ۵۵ درصد پهنای آن است. هرچه نسبت ابعاد کوچکتر باشد، پهنای تایر نسبت به فاق آن بیشتر است.

تایرهای مخصوص خودروهای مسابقه‌ای به‌طور معمول نسبت ابعاد پایین‌تری دارند. دلیل آن است که تایرهای پهن و فاق کوتاه پایداری جانبی بهتری دارند. خودروهای مسابقه‌ای در هنگام عبور از پیچ‌ها نیروهای جانبی زیادی را متحمل می‌شوند که به‌طور مستقیم این نیروها به تایرها وارد می‌شود؛ درنتیجه تایرهای با نسبت ابعاد کوچکتر مناسب این شرایط هستند. دیواره‌های جانبی این تایرها نسبت به تایرهای عادی کوتاه‌تر و سخت‌تر است و می‌تواند شرایط مسابقه و نیروهای جانبی را تاب بیاورد.

روش ساخت

دومین حرف حک شده روی تایر بیانگر روش ساخت تایر است. درحال‌حاضر روی بیشتر تایرها حرف R نقش بسته که بیانگر رادیال بودن تایر است. در گذشته تایرهای بایاس مورب و بایاس کمربندی به ترتیب با حروف D و B تولید می‌شدند.

قطر رینگ

رقم بعدی بیانگر اندازه قطر رینگ بر حسب اینچ است. در مثال بالا این عدد ۱۶ بوده که به‌معنای تایر مناسب برای رینگی با قطر ۱۶ اینچ است.